کد مطلب:224202 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:183

موزه ی آستان قدس
سنگ تاریخی مزار امام

اغلب دانشمندان غرب بر این عقیده اند كه خط متداول كنونی ممالك اسلامی كه از لحاظ توسعه در دنیای امروز پس از خط لاتین از مهمترین و وسیع ترین خطوط متداول جهان است از خط عربی گرفته شده است و اصل این خط را مشتق از خط معروف كوفی می دانند و بعد معلوم شد خط دیگری در میان اعراب متداول بوده است و پیش از آن كه خط عربی فعلی مورد استفاده قرار گیرد خطوط مختلف دیگری در میان ملل متداول بوده است و می دانیم كه اعراب ساكن ناحیه حجاز قبل از اسلام اقوام بدوی بودند و زندگانی ساده و بیابان گردی آن ها اقتضای توجه به خواندن و نوشتن و تحصیل علوم را نداشت ولی این مردم در میان دو ملت ایران و روم كه ملت هائی متمدن بودند قرار گرفته بودند و در اثر این تحول به تدریج خطوطی به وجود آمد تا منجر به خط نسخ و ثلث كنونی گردید و به استناد تاریخ قدیم ترین آثاری كه به خط كوفی عربی به دست آمده دو كتیه است یكی به دو زبان عربی و یونانی كه در نمازگاه مسیحی حران (ناحیه كوهستانی سوریه مركزی) كشف گردید و این كتیه به سال 568 میلادی نوشته شده است.

دیگری كتیبه ای است به زبان های یونانی، سریانی و عربی كه در یمن یافت شده و تاریخ 512 میلادی دارد.

در صدر اسلام نوشتن كتب و مكاتیب به خط كوفی بود و تا اواخر دوره خلافت خلفای بنی امیه (132 - 41) برای تنوع آن كوشش نشده بود و از طرفی تا ظهور اسلام زبان عربی منحصرا در شبه جزیره عربستان متداول بود و بعد با فتوحات اعراب تمدن اسلامی و مخصوصا خط عربی در بسیاری از ممالك دور دست عربستان نفوذ كرد تا جائی كه مردمان ناحیه شط فرات و سواحل اقیانوس اطلس و سواحل دریای روم به این زبان تكلم می نمودند و حتی بعضی زبان مادری خود را فراموش كردند و به تدریج خط شناسان سعی كردند كه هر كجا خطی به



[ صفحه 210]



شیوه كوفی و عربی و یا انواع دیگری از خطوط به دست می آید در كشف آن بكوشند و به این طریق آثار باستانی را بر جهان و جهانیان عرضه بدارند از آن جمله مستشرق مشهور استاد دانشگاه لندن «سردنیسون» در مورد خواندن نوشته های قدیمی كوفی اهتمام وافر معمول داشت از جمله كوشش درباره قرائت سنگ مزار كثیر الانوار حضرت ثامن الائمه علیه الصلوة و السلام در موزه آستان قدس رضوی به عمل آمد كه این سنگ در میان اشیاء موزه از لحاظ قدمت تاریخی و اهمیت خط كوفی آن ارزش فراوان دارد و متن این خط به عربی كنونی در آمده است و این اثر یكی از شاهكارهای تاریخی دنیا محسوب می شود. سنگ مزبور كه از مرمر می باشد اولین سنگ مزار حضرت رضا علیه السلام به خط كوفی است كه مدت ها جهت خواندن آن وقت صرف گردیده و متن آن به شرح زیر است:

در وسط الله اكبر هذا مقام الرضا (ع) اقبل علی صلواتك و لا تكن من الغافلین شعبان سنة ستة عشر و خمس مائة مره (هجریة؟)

و در اطراف آن بسم الله الرحمن الرحیم اللهم صل علی محمد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین و علی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد و علی و الحسن و القائم الحجة.

و در خط دیگر چنین نوشته شده:

بسم الله الرحمن الرحیم انما ولیكم الله و رسوله و الذین آمنوا الذین یقیمون الصلوة و یؤتون الزكوة و هم راكعون

عمل عبدالله بن احمد

در حاشیه داخلی این سنگ طی كتیه محراب مانندی نوشته شده است «امر به عمارة مشهد الرضوی علی بن موسی علیه السلام العبد المذنب الفقیر الی رحمة الله ابوالقاسم احمد بن علی بن احمد العلوی الحسینی تقبل الله منه.

این سنگ تاریخی كه در طبقه تحتانی موزه آستان قدس در داخل ویترین قرار دارد زیبائی خاصی به موزه بخشیده است و هر روز هزاران نفر این اثر نفیس و مقدس را زیارت می كنند طول این سنگ 40 سانتیمتر و عرض آن 30 و قطرش 6 سانتیمتر می باشد و از نفائس هنری و تاریخی موزه آستان قدس به شمار می آید.

نقل از مجله آستان قدس



[ صفحه 211]